Marie van de Middelhaai geeft zo’n 23 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop. Óóns Marie schrééf in de afgelópen 23 jaoren bè mekare 114 liekes óver ’t aauwverwetse alledaogse eenvoudige tevrejen boerelèèven. Marie pebeert van ieder lieke ’n kort filmke te maoken mi grúún beelden van ’t bóéderijke, van binnen en van búíten, zólang dè nog kan. Ès er die medèèrn húís komen te staon, zullen die-j-’t ùìtzicht van ’t bóéderijke verinneweren, dan is ’t aauwverwetse, sund zat, vórt vèùrgóéd vèùrbij, krek ès bè kesteeltje Stéénenburg in Kúíjk. Wilde de aauwverwetse filmkes gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) zíén, dan kande die op Facebook vèènden gewóón onder de naom Marie van de Middelhaai. Déés wèèk prizzeteer ik hier vèùr jullie de tekst van het lieke: Nóvember.
Ja, hór, de kaauw is wir in ’t laand, gelukkeg krek op tèèd, want ’t is al, bekaant Sundereklaos. Ge wilt toch nie dè-j-’t dan nog ’n graod of 17 is, war. Neeje, 't moet dan lekker kaauw weer zèèn, dè g’ewen borstrok góéd kant vélen, ‘ew hanschóén of waanten àòn moet en ‘ew wollen muts op omdè de wèènd om ‘ew hénen giert. De maon moet dan dèùr de kaole tekken van de bóòm schèènen en de kachel moet lekker aon zen. Ik du mi zukke daog gèère wèèrme (vèùr de Hàòrstéég: waarme) *poeierseclaode maoken en daor dan ’n sneeike aauwwèèvekoek bij mi rùìtjesbótter en daorbóven op ’n *speclaosiemenneke. Dè vèèn ik kaasje kaasje! En ’t allerliefste d’r ók nog ‘es ók ’n *climmentientje bij. Gewóónweg zaoleg!
Ik haauw van kaauw, îrlek waor, ók al rèègen ik himmel nat. Ik verknéúter m'n èègen dan aalt, want danan kleei ik m’n èègen bè thúískómes gewóón (dréùg) om en gàò’k bè m’n kachel zitten mi m’n vóéten op dieje wèèrme (vèùr de Hàòrstéégt: waarme) raand en vat ik ’n lekker wèèrm (vèùr de Hàòrstéég: waarm) bekske mi wè lekker wèèrms (vèùr de Hàòrstéég: waarms) d’r bij, léés hieronder in m’n lieke mer wè! ’n Kaol bekske dè vèèn ik mer niks. Ik heb vleei jaor 't nóvemberfilmke gemàòkt mi m’n twéé *knèèchs.
Nóvember
In nóvember, nóvember, nóvember
is ’t kaauwer ès in september
In nóvember, nóvember is’t koud
want dè is waor nóvember van houwt
In nóvember, nóvember, nóvember
rèèget ’t *hadder ès in september
In nóvember dan rèèget ’t hard
en de locht ziet er dan dikkels zwart
In nóvember, nóvember, nóvember
waai ’t hadder ès in september
Ès de störm er gíert rond ’t húís
nou, dan zemme d’r hil gèère thúís
In nóvember, nóvember, nóvember
is ‘t knusser ès in september
want we zitten dan wèèrm rond d’n haard
hil gezelleg mi appeletaart
Woorden ùìt m’n woordeboek:
poeierseclaode = cacaopoeder/chocolademelk
specaosiemenneke = speculaas(mannet)je
knèèchs = knechten
hadder = harder
climmentientje = clementine-mandarijntje
Houdoe, war. Marie
Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl