Marie van de Middelhaai geeft zo’n 23 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop. Óóns Marie schrééf in de afgelópen 23 jaoren bè mekare 114 liekes óver ’t aauwverwetse alledaogse eenvoudige tevrejen boerelèèven. Marie pebeert van ieder lieke ’n kort filmke te maoken mi grúún beelden van ’t bóéderijke, van binnen en van búíten, zólang dè nog kan. Ès er die medèèrn húís komen te staon, zullen die-j-’t ùìtzicht van ’t bóéderijke verinneweren, dan is ’t aauwverwetse, sund zat, vórt vèùrgóéd vèùrbij, krek ès bè kesteeltje Stéénenburg in Kúíjk. Wilde de aauwverwetse filmkes gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) zíén, dan kande die op Facebook vèènden gewóón onder de naom Marie van de Middelhaai. Déés wèèk prizzeteer ik hier vèùr jullie de tekst van het lieke: De gaanzen.
Ziede gullie ze ok vliegen? Ik bedoel de gaanzen? Ik zie ze alle daog alle kaanten opgaon. D’n éènen dag nàòr ’t zuijen, de volgende naor ’t noorden of sommegetijen nog wel d’éèn uur nàòr’t westen en d’aander uur nàòr ’t ôsten. Ik begrèèp daor gin klap van.
Mer dè komt meschient omdè-j-ik onderlest m’ne kop nogal hard gestóòten heb mi-j-’n zaogselverschúíving ès gevolg en daor vleei wèèk ók nog ‘es ók ’n flinke *klets bij gevat heb. Van die combinaosie daor worde nogal dutseleg van, kan ‘k ‘ew vertellen. Nou lig ik hier in m’n besteeike ammel te dróòmen om ‘es mi die gaanzen mee te vliegen, gewóón om te kèèken waor se nou krek ammel hénen gaon. Ik stel m’n èègen veur dè se zékers ‘ne keer nàòr Egypte zallen vliegen, want d’r zen *Nèèlgaanzen bij. Mer ik zie ze ók nàòr ’t noorden túígen, ’t westen en ’t ôsten. Waor gàòn ze toch ammel op aaf? Ik zè niks neisgìèreg mer ik wéét gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare)-n-alles.
De gaanzen
Ik heur d’r gaanzen hóòg in de lucht
Ik zie ze gaon op hullie vlucht
Éène vliegt er veur en de rest die vliegt mee
Allemaol tesaomen in ’n gróòte V
Ze vliegen eweg, wèèd weg hier vandaon
Om er nàòr vrimde stréken te gaon
óver laand of óver zee
Vèùr ’n pàòr maond, ik wil mi ze mee
Mi de gaanzen mee, mi de gaanzen mee
Mee nàòr ’t zuijen, nàòr ’t Crommerse zaand
Rèèchtdeur nàòr’t Middelaandse zeestraand
Nog wijer deur nàòr de woestèèn
om ok ‘es in de Sahara te zèèn
Daor dan linksaaf nàòr Egyptelaand
Bè de Nèèl rusten langs de kaant
bij ’n piramide van ‘ne farao
en meepessaant èeten van vèèg en abrikóós
Mi de gaanzen mee, mi de gaanzen mee
Mee nàòr ’t westen, Drúnen vèùrbij
óver Engelaand en d’aailaanderij
óver de gróòten oceaon
om d’r nàòr Surinaome te gaon
Daor wil’k dan daansen op ’n wit straand
en èèten van rotti mi kousenbaand
Mer ’t is daor zó wèèrm, dè wordt m’nen dóòd
Nee, bèèter dèùr’t oerwoud op unnen bóòt
Mi de gaanzen mee, mi de gaanzen mee
Mee nàòr ’t noorden, richting de póól
Lekker dik ingepakt in laogen wol
óver de Hàòrstéég en *Hékese héén
hillemaol nàòr Laplaand mi de gaanzen mee
Al dieje snîw daor ’n schôn gezicht
en zéker dè praachtege noorderlicht
‘k Wil op ’n sleeike aachter rendieren aon
en in ‘nen iglo ‘es slaopen gaon
Mi de gaanzen mee, mi de gaanzen mee
Mee nàòr ’t ôsten, hil wèèd eweg
óver Den Bosch héén, óver de Tsjech
óver de taiga nàòr de Chinéés
want daor zè-j-ik nog nóòt nie gewist
Daor wil’k dan lópen over de muur
en èèten van kôl in gèèleg zoetzuur
mi houteren stökskes, krek ès de *rèèst
en dan wir trug nàòr Braobaant *gerèèsd
Mi de gaanzen mee, mi de gaanzen mee
Ik heur d’r gaanzen hóòg in de lucht
Ik zie ze gaon op hullie vlucht
Éène vliegt er veur en de rest die vliegt mee
Allemaol tesaomen in ’n gróòte V
Ze vliegen eweg, wèèd weg hier vandaon
Om er nàòr vrimde stréken te gaon
óver laand of óver zee
Vèùr ’n pàòr maond, ik wil mi ze mee
Mi de gaanzen mee, mi de gaanzen mee
Woorden ùìt m’n woordeboek:
*klets = verkoudheid/griep
*Nèèlgaanzen = Nijlganzen
*Hékese = Hedikhuizen
*rèèst = rijst
*gerèèsd = gereisd
Houdoe, war. Marie
Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl