Tijdens mijn bezoek aan de kringloopwinkel zag ik een tegeltje met de spreuk 'De neus is niet om de tuin te leiden'.
Maar ik vraag mij af of dat nog wel opgaat in deze tijd. Want laten we eerlijk zijn, de neus wordt steeds meer om de tuin geleid.
Misschien is dat wel de reden dat ze het tegeltje naar de kringloopwinkel hebben gebracht.
Vroeger kon je nog op de geuren vertrouwen, toen was de lucht nog vol van natuurlijke geuren. Maar tegenwoordig ruikt niet alles meer zoals vroeger.
Zo zit aan het koffiebroodje dat lang vers blijft bij de supermarkt vrijwel geen geur. Als ik bij de benzinepomp ga tanken, dan ruikt de benzine ook al niet meer zo sterk. Er zitten allerlei toevoegingen in, die de geur sterk beïnvloeden. En de wollen geweven truien worden behandeld met een kreukvrije substantie, met het gevolg dat de trui niet langer meer naar wol ruikt.
Toch wordt de invloed van geur vaak onderschat. Zo is er een bekende manier om de klant te verleiden om een tweedehandsauto te kopen; als hij de autodeur opent, ruikt hij de geur van een nieuwe auto. Deze geur heeft de verkoper van tevoren aangebracht met een spuitbus.
Wist je dat er zelfs plastic kunstbloemen worden bespoten met een bloemengeur?
In Japan is het de gewoonte dat de werknemers, vlak voor het verlaten van de fabriek, door een ruimte moeten lopen waar een lavendelgeur wordt verspreidt.
Dit met de gedachte dat de werknemers dan ontspannen naar huis toe gaan. En wie in de winkel vers gemalen koffiebonen ruikt, zal zeker niet vergeten om koffie te kopen.
Er is een bakker die een spreuk op zijn etalage heeft staan 'Geluk is de geur van vers brood'. Juist omdat geur zo sterk de aandacht trekt, vergelijk ik deze weleens met een 'stem die geen geluid maakt'; de lucht is eigenlijk gevuld met kreten, die schreeuwen om aandacht. Het is deze stem, die geen geluid maakt, die de herinneringen oproept. Van een bloementuin in de zomer, die allerlei geuren verspreidt. Daar kan de chemische geur van Robijn wasverzachter, om maar enige synthetische geuren wasmiddelen te noemen, absoluut niet tegenop. De subtiele natuurlijke geursignalen die onze neus binnendringen, brengen allerlei boodschappen over die op onze emotie kunnen werken. Daarnaast heeft de geur duidelijk invloed op onze aantrekkelijkheid bij het kiezen van een partner, die we kiezen mede door de geur die je partner afscheid. Maar geur kan ook angstzweet veroorzaken en andere emotionele uitingen.
En dan te bedenken dat ons reukorgaan, in vergelijking tot de dieren, erg slecht is ontwikkeld. De mensen hebben altijd meer op hun ogen en oren vertrouwd dan op hun neus. Zou dat de reden zijn dat onze neus niet zo goed ontwikkeld is, zoals bij de dieren?
Jules Faber