Marie van de Middelhaai geeft ruim 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop. Óóns Marie schrééf in de afgelópen 21 jaoren bè mekare 112 liekes óver ’t aauwverwetse alledaogse eenvoudige tevrejen boerelèèven. Marie pebeert van ieder lieke ’n kort filmke te maoken mi grúún beelden van ’t bóéderijke, van binnen en van búíten, zólang dè nog kan. Ès er die medèèrn húís komen te staon, die-j-’t ùìtzicht van ’t bóéderijke *verinneweren, dan is ’t te laot en is ’t aauwverwetse, sund zat, vórt vèùrgóéd vèùrbij, krek ès nou bij kesteeltje Stéénenburg in Kúíjk. Wilde de aauwverwetse filmkes gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) zíén, dan kande die op Facebook vèènden gewóón onder de naom Marie van de Middelhaai. Déés wèèk prizzeteer ik hier vèùr jullie de tekst van m’n lieke: Ik zúúk er ‘ne knèècht.
’t Is vekaansie in ’t Braobaanse laand, mer nie vèùr óóns Marie. ’t Wèèrk gàò vèùr ’n boerin aaltij deur, war, dè is nóòt nie klaor en meepessaant stàòn d’Ópen Mónementedaog bekaant vèùr de deur. Daor du-j-ik al 23 jaoren hil gèère-(vèùr de Hàòrstéég: gaare)-n-àòn mee. Ik heb hier dan aalt ‘nen héèlen del vrijwillegers. Hannes en Trui ùìt Wolk, die d’r al vanaaf ’t begin bij zen, kannen ditte jaor toch nie! En nou déénk ik dè-j-ik ontiegelek onthaand za zèèn. Om dàòrom du-j-ik hier *avaast ‘nen oproep vèùr vrijwillegers vèùr die daog, die góéd plat kannen praoten: Hàòrstéégs, Kùìjks of Vlèèmes, dè blèft paorie gelèèk. Ge krèègt hier boer(inn)ekleer om àòn te dóén. Op zàòterdag d’n 13de september, dan kómen er kiendjes hier ammel aauwverwetse dinger dóén, krek ès koffie maolen, bônnen pólen, gàòtje bóren mi de haandboor en zó. Mer dè kannen die jong nie alléèn, war. Wie hè-t-er zin in om mèèn daormee ùìt d’n braand te helpen? Op zondeg de 14de september is ’t vèùr de gróòten te dóén en hè’k ók volk nódeg. Wie o wie wil mèèn hier kómen helpen?
Ik zúúk er ‘ne knèècht
Ik zè-j-er hier ’n pronte boerin
m’ne naom is er Marie
Ik wóón er gaans en al alleneg
mer éènzaom zè-j-ik nie
Ik zè d’r best wel hendeg
Ik braai, ik naai, ik haok
Ik spaoi, ik maai, ik zaog en ik timmer
mer dè’s gin vrouwetaok
D’r is er hier van al te dóén:
m’ne stoep is lillek verzakt
D’n houtwal moet er flink gesnuuid
en’t kiepehok worren gemàòkt
’t Gras dè moet gemaaid
mer m’n *zaasie is kepot
Dè is gin dóén vèùr ’n daome op lèèftèèd
Ik wèèrk m’n èègen echt rot
Ik zúúk er ‘ne knèècht
‘ne knèècht die alles kan
Ik zúúk er ‘ne knèècht
mi twéé rèèchterhaand d’r àòn
Dus kinde gullie nou zunne knèècht
Zo éène die hendeg is
Die meepessaant haauwt van aauw bóéderijkes
mi-j-’n aauwverwetse dis
Làòt ’t mèèn dan wéten
Ik zúúk d’r krek zó éèn
om mèèn te helpen bè-j-al dè maanswèèrk
Ik draog ’t nie mir alléèn
Ik zúúk er ‘ne knèècht
‘ne knèècht die alles kan
Ik zúúk er ‘ne knèècht
mi twéé rèèchterhaand d’r àòn
Woorden ùìt m’n woordeboek:
*avaast = al vast
*zaasie = zeis
Houdoe, war. Marie
Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-518524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl