Marie van de Middelhaai geeft ruim 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop. Óóns Marie schrééf in de afgelópen 21 jaoren bè mekare 112 liekes óver ’t aauwverwetse alledaogse eenvoudige tevrejen boerelèèven. Marie pebeert van ieder lieke ’n kort filmke te maoken mi grúún beelden van ’t bóéderijke, van binnen en van búíten, zólang dè nog kan. Ès er die medèèrn húís komen te staon, die-j-’t ùìtzicht van ’t bóéderijke *verinneweren, dan is ’t te laot en is ’t aauwverwetse, sund zat, vórt vèùrgóéd vèùrbij, krek ès nou bij kesteeltje Stéénenburg in Kúíjk. Wilde de aauwverwetse filmkes gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) zíén, dan kande die op Facebook vèènden gewóón onder de naom Marie van de Middelhaai. Déés wèèk prizzeteer ik hier vèùr jullie de tekst van m’n lieke: Juni
Wè hemme toch ‘nen *hets gehaad, war. Man, man! En die drèùgt! Zonder dè gruuit er hier op ’t klapzaand gemèènlek al gin klap. Wè hè’k toch ammel mi emmers wàòter moeten lóòpen slèèpen. Poeh, poeh! Mer ik heb m’n *hauwkes rèèp, m’n moffebônnen, m’nen andivie en m’ne slaoi. Ge moet nie vraogen hoe. ’t Is dè me-n-’n zondeg gelukkeg ’n buijke hebben gehaad en ’n màòndag ok nog ’n paor spetjes en wè wèènd. Goei weer vèùr goei petàòzie, docht ik. Om dàòrom hè’k m’n irste roi kôltje geslaacht en lekker mi èèrepelpuree (vèùr de Hàòrstéég: aarepelpuree) en *kaoikes opgepéúzeld. Ès ’t van de wèèk wir wèèrm (vèùr de Hàòrstéég: waarm) weer wordt, dan gàò-j-ik wir àòn de slaoi mi júín mi-j-aai mi-j-èèrepel (vèùr de Hàòrstéég: aarepel) mi d’rnao hil de zómer ’n bekske yoghurt mi wè stukskes walnóòt, schefkes benaon en ’n haffeltje rooi *béziën. Die leste hè’k zovvel dè’k ze ùìtdéèl. Riek van Anna van Frikke, ik kóóm er jou gaauw bringen! Zet de slappe thee mer vaast vèùr me klaor, war!
Juni
Juni, juni, zómertèèd
Gij moet al ‘ew blommen kwèèt
Ze gruuien er in geur en kleur
Juni, juni, zómerfleur
Juni, juni, zómertèèd
Gij moet al ‘ew wèèrmte kwèèt
De zon die schèènt in de blauwe lucht
Juni, juni, zómerzucht
Juni, juni, zómertèèd
Gij moet soms ’n buijke kwèèt
D’r valt er dan ’n spetje nat
Juni, juni, zómerbad
Juni, juni, zómertèèd
Gij moet al ‘ew zómerlicht kwèèt
‘ew Daog die zen d’r zó lekker lang
Juni, juni, zómerzang
Juni, juni, zómertèèd
Gij moet al ‘ew vrólekhed kwèèt
Ólek vraog ik jouw ten daans
Juni, juni, zómersjaans
Woorden ùìt m’n woordeboek:
*hets = hitte
*hauwkes = peultjes, sugar snaps
*kaoikes = uitgebakken spekjes
*béziën = bessen
Ik wins jullie ammaol ‘ne zaolege zómertèèd en ‘ne goeien béziënpluk.
Houdoe, war. Marie
Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-518524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl