Veteranen zijn alle (oud-)militairen met de Nederlandse nationaliteit die het Koninkrijk dienden in oorlogsomstandigheden. Of daarmee overeenkomende situaties, zoals vredesmissies in internationaal verband.

Door Henk Poelakker

Thuisfront

Drie keer is Hans Douwes (1960) als militair uitgezonden naar verre oorden om rust en vrede te brengen. Hij woont, samen met echtgenote Anja, al weer jaren in Drunen. Samen kregen ze een tweeling, een jongen en een meisje, die inmiddels allebei het huis uit zijn. Als militair meldde Hans zich voor Libanon (1984) voor een missie van de Verenigde Naties, voor Afghanistan (2008) voor een missie van de NAVO en in Jeruzalem (2016) voor een missie van de Verenigde Staten. Ben je, zo ver van huis, wel eens bang geweest? Een volmondig -ja- volgt met een toelichting: “Als je maandenlang weg bent, is er altijd de zorg om het gezin. Gaat alles goed thuis, redt Anja het in haar eentje met de kinderen? Dus, grote waardering voor de thuisblijvers die zeker in de jaren toen we nog geen mobieltjes hadden, maar mondjesmaat berichten kregen van ons. Echte angst had ik met name in Afghanistan, het land waar je altijd op je hoede moest zijn. Waar aanslagen met bermbommen aan de orde van de dag waren en waar je het risico liep beschoten te worden.”

Onder de vlag va de VN in actie in Libanon. (Foto: Privéalbum)

Begeleiden van personeel

Hans groeide op in een reizend gezin. Vader was ingenieur en werkte wereldwijd bij diverse technologische bedrijven. “Tot mijn tiende levensjaar, heb ik op meerdere plaatsen in de wereld gewoond. Achteraf wellicht niet goed voor de relatie van mijn ouders, die uiteindelijk gescheiden zijn. Als dienstplichtige beviel me de vast omlijnde structuur en de kameraadschap van het leger, iets dat ik in mijn ouderlijk gezin kennelijk miste. Bij Defensie vond ik een veilige haven maar ook een organisatie waarin ik mezelf kon ontplooien. Op mijn 58e ben ik als militair met pensioen gegaan als Hoofd Personeelszaken in Oirschot. Tot op de dag van vandaag werk ik echter nog altijd twintig uur per week als organisatieadviseur van een reorganisatie van het Korps Commandotroepen in Roosendaal. Een mooie en uitdagende baan. Tijdens mijn uitzendingen heb ik me vooral beziggehouden met dat wat ik al jaren in Nederland deed, namelijk het leidinggeven aan Personeelsafdelingen en zorgdragen voor een goede begeleiding van het personeel.”

Flexibiliteit

Als voorbeeld noemt Hans Afghanistan. “We waren daar met ruim 1.200 militairen (m/v) en dat gaf op personeelsgebied flinke dagelijkse uitdagingen. Zo was ik onder andere verantwoordelijk voor de op – en afvoer van personeel dat gebruik maakte van verlofregelingen of die afgelost moesten worden. Ook vanwege familieomstandigheden mocht uitgezonden personeel, na overleg en na mijn besluit in het Sociaal Medisch Team, tijdelijk naar huis. Schrijnende voorbeelden waarmee ik, vanuit het thuisfront, te maken kreeg waren zelfdodingen, echtscheidingen, dodelijke ongelukken, ongelukken met kinderen, overleden ouders of meerdere malen overleden grootouders. Wat ik opmerkelijk heb gevonden? Vrijwel iedereen wilde na de kortstondige thuisreis weer graag terug naar de maten in het missiegebied.”

Waarom wilde je op missie?

“Voor mijn eerste uitzending naar Libanon stak ik als jonge en ongetrouwde kerel mijn vinger op, waarschijnlijk omdat het avontuur me aantrok. Ik heb daar een hele goede tijd beleefd. In dat land moesten we als VN-militairen strijdende partijen uit elkaar houden. Genoten heb ik van de natuur, het landschap, de kameraadschap. Daar breng je in praktijk wat je in Nederland al tijden hebt geoefend. Bij latere uitzendingen was ik getrouwd, was ik vader van een tweeling. In Afghanistan werd dagelijks het uiterste van ons gevraagd. Altijd alert, altijd kunnen rekenen op je maten, je collega’s en onvoorwaardelijke steun bieden aan en krijgen van de mensen om je heen. Dat is kameraadschap. En ook de uitzending naar het Midden-Oosten met Jeruzalem als middelpunt, heeft mijn verdere leven gevormd en verrijkt met echt indrukwekkende ervaringen.”

Na de voorbereiding klaar om op missie te gaan. (Foto: Privéalbum)

Trots

Hans heeft ook verdriet van dichtbij meegemaakt. “Twee dodelijke slachtoffers en 15 zwaargewonden, in zes maanden tijd. Ja, dat hakt erin. Voor mij was Afghanistan de meest indrukwekkende tijd. Achteraf vraag ook ik me wel eens af of die missie geslaagd is. Uiteindelijk gingen we daar naartoe vanwege de ‘War on Terror’ en niet om het land op te bouwen. Toch zijn we als Nederlanders druk geweest met dat laatste item. De moderne wereld binnen brengen in een land dat nog grotendeels in de Middeleeuwen leeft, is niet gemakkelijk gebleken. Achteraf denk ik dat onze ambities te hoog gegrepen waren. Desondanks ben ik trots op ons leger dat toen maar ook nu vrijwel iedere uitdaging aan kan gaan. De aandacht die het Ministerie Van Defensie en de gemeente Heusden geeft aan ons als veteranen, doet me meer dan goed. Dank daarvoor.”

Foto

“Op de foto zie je mij met diverse kenmerkende zaken in de hand. Ik heb een foto in de hand van mijn thuisfront. Waarom? Zonder het support van het thuisfront zou iedere uitzending gedoemd zijn te mislukken. Daarnaast heb ik het zogeheten herkenningsplaatje in de hand. Dat droeg ik altijd bij me met daaraan een talisman van onze eenheid, het Regiment Van Heutsz uit Schaarsbergen met de tekst: Ik ben gereed voor inzet, ik voer mijn opdracht uit, ik geef nooit op, ik ben een vakman, ik zorg voor mijn maten. De grootste kracht van een Van Heutszer is de man naast hem.

Als derde draag ik mijn Rode Baret (Lucht Mobiele Brigade) en in de hand heb ik mijn Blauwe Baret van de Verenigde Naties; beide staan voor Trots met een hoofdletter.”

Wat is vrijheid?

Hans kiest zijn woorden zorgvuldig en dat heeft alles te maken met de actualiteit. “Vrijheid is niet iets vanzelfsprekends. Vaak ontdek je de waarde ervan pas als je niet meer vrij bent. Het is daarom ook moeilijk het begrip Vrijheid onder de aandacht van onze jeugd te brengen, immers ze hebben altijd vrijheid gekend. Voorlichting op scholen door Veteranen is daarom belangrijk. Vrijheid leek zo normaal in de voorbije 80 jaar. Vrijheid betekent voor mij mogen zeggen wat je wilt, niet geremd zijn, respectvol met elkaar omgaan.” Op de vraag of Hans ook hobby’s heeft, volgt een enthousiast antwoord. “Heel graag ga ik naar onze zeilboot die in de Grevelingen ligt, genieten kan ik van mijn fietstochten met de wielerclub Presto hier in Drunen en met veel interesse lees ik boeken over de Tweede Wereldoorlog (de Jodenvervolging) en sportboeken.”