Ruim anderhalf jaar is Johan Smeulders dirigent van het Symfonisch Blaasorkest (SBO) van Harmonie Drunen. Voor deze bevlogen alleskunner is het een drukke tijd. Zijn agenda is in deze periode gevuld met het geven van concerten, repetities en het starten met nieuwe programma’s bij de muziekverenigingen waaraan hij verbonden is. Hij maakt graag tijd vrij om te vertellen hoe hij terugkijkt op het afgelopen jaar en naar de toekomst kijkt van zijn SBO. Erik Vrijhoeven ging met hem in gesprek.
Hoe heb je dit eerste jaar bij Harmonie Drunen ervaren?
“Ik voel me echt thuis bij Harmonie Drunen. De vereniging is goed georganiseerd en de mindset is positief. Ik ben het bestuur en de werkgroepen dankbaar voor de begeleiding en ik ben voorzitter Wim Straver zeer erkentelijk voor zijn persoonlijke coaching. Het repetitiebezoek bij het SBO is goed en de muzikanten durven elkaar aan te spreken. Samen bereik je nu eenmaal meer. Bovendien kun je op die manier je voordeel doen met de kennis en vaardigheden van je collega’s wat allemaal bijdraagt verbetering van de muzikaliteit. Ik hoop dat we deze manier van samenwerken met elkaar vast weten te houden.”
Kun je zeggen dat de klankkleur van het orkest veranderd is?
“De klank van een harmonieorkest is een heel beweeglijk iets. Het werken met kleuromschrijvingen, karakters en emoties is voor mij een belangrijke leidraad. De klankkleur varieert per muziekstuk en wat de componist ermee bedoelt. Ik heb gemerkt dat deze manier van werken goed aanslaat bij de muzikanten. Ik heb veel aandacht besteed aan het uitleggen van mijn bedoelingen, wat een zaal of podium met de klankkleur doet en wat dat voor de uitvoering betekent. Het begint allereerst door buitengewoon kritisch naar elkaar te luisteren. Daarbij komt dat het aantal orkestleden en de instrumentatie is verbreed. Hiermee kunnen we nog verfijnder met het kleurenpallet werken. De benodigde technische vaardigheden van veel orkestwerken is van een zeer hoog niveau en vergt veel van de muzikanten. Een tweede blazer doet niet onder voor een eerste blazer. Ik denk dat we in een korte tijd er in geslaagd zijn om een nóg homogenere en tegelijkertijd warmere transparante orkestklank te creëren.”
Hoe verlopen de repetities?
“Orkestrepetities zijn bij mij bedoeld om elkaars partijen te leren kennen. Thuis oefen je de eigen partijen. Aan mij de eervolle taak om tijdens de repetities er één geheel van te maken en alle individuen tot een team/orkest te vormen. Overigens zijn de repetities, vanwege de focus en discipline van het orkest, echt een feest voor me om leiding aan het SBO te mogen geven! Ik blijf ook graag nog even hangen na de repetitie om te weten wat er speelt en bouw graag een band op met de musici. Het culturele centrum De Voorste Venne is echt een hele fijne accommodatie om in te mogen werken.”
Hoe kijk je terug op de afgelopen concerten en optredens?
“Ik ben heel blij met de snelle match met het orkest. Het programma van afgelopen jaar was druk en divers: mijn kennismakingsconcert, een stageavond in samenwerking met het conservatorium Den Haag, de kinderconcerten ‘Kaat kan het’, een concert in de Verkadefabriek, de Vrijheidsconcerten en het kerstconcert tijdens het Dickens Festijn. Voor elk concert lagen nieuwe stukken op de lessenaar, wat iets zegt over het niveau van het orkest. Ik ben heel blij met de vele warme reacties van het publiek en onze vaste achterban. Het is dan ook fijn om te zien dat al onze concerten zo goed bezocht worden. Ook is het waanzinnig om te zien hoe de Club van 100 in een jaar tijd is uitgebouwd en kunnen we niet anders dan heel dankbaar zijn voor alle ondersteuning die we via deze Club van 100 krijgen. Er zit een goede energie in het orkest en iedereen zit er goed bij. Ik voel in het orkest een collectieve wil om er elke keer weer iets moois van te maken. Ik denk dat we afgelopen jaar een goede aansluiting met de culturele behoefte in de gemeenschap hebben gemaakt. Het is fantastisch om te lezen dat de burgemeester van Heusden, Willemijn van Hees, vertelt dat het SBO haar een 'kippenvelmoment' heeft bezorgd.”
Hoe wil je het orkest het komende jaar positioneren? Wat zijn je plannen met het orkest?
“Er is een meerjarenplan. Voor mij zijn de positionering van een eigentijds orkest met een gevarieerd en uitdagend repertoire een belangrijke drijfveer. Ik krijg hiervoor veel ruimte en blijf me inzetten voor het promoten van blaasmuziek, talentontwikkeling én het muziekonderwijs. Ik vind het fantastisch dat we afgelopen jaar al flink wat stappen hebben gezet. De exposure is enorm toegenomen. We hebben dit jaar een boordevol gevarieerd en uitdagend programma. Denk aan vier avonden Memories and Dreams (oktober), tijdens Verassende ontmoetingen staat heksen- en tovernaarmuziek op de rol (12 april) en organiseren we wederom een zomeravondconcert in De Verkade fabriek (14 juni). Kortom: wat betreft orkestliteratuur komen er in 2025 verschillende muzikale stijlen voorbij.”
Waardoor ben je verrast?
“Verrast ben ik onder meer door de betrokkenheid en samenwerking tussen alle onderdelen van de vereniging. Mensen durven mij te benaderen met vragen. Niet alleen tijdens repetitie, maar ook persoonlijk of via de app. Ik ben ook blij verrast met de nieuwe (jonge) muzikanten. Zowel vanuit de eigen opleiding zijn muzikanten doorgestroomd maar hebben we ook muzikanten van buitenaf mogen verwelkomen. Ik heb gemerkt dat er binnen het SBO een bijzondere onderlinge band is. Mensen kennen elkaar al vele jaren en er zijn mooie vriendschappen. Dit betekent helaas ook dat we menselijke tragedie meemaken. Het is fijn om te zien dat leden juist in moeilijke tijden aandacht hebben voor elkaar. Een nieuw jaar geeft ons de kans om met enthousiasme nieuwe muzikale doelen na te jagen en mooie nieuwe muziek te laten horen.”