Marie van de Middelhaai geeft ruim 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

Witte gullie nog dè-j-ik m’n woordeboek schrééf van dik duuzed bladzijdes? Dè is nou al 4 jaor gelejen, méénsen. En ok al stàòn daor 10 duuzed woorden in, ik zè d’r aachtergekómen dè-j-ik d’r toch ’n pàòr vergéten zè in te zetten. Mee-j-ès ik zun woord heur, déénk ik: Oe godte, dè stàò-t-er nie-j-in! En ’t èèrgeste (vèùr de Hàòrstéég: aargste)-n-is, dè-j-’t ók nog grust ‘n woord kan zèèn, dè-j-ik èèges noem, krek ès bevóbbeld ’t woord ‘pèèrdejúín’ (vèùr de Hàòrstéég: paardejúín). Ik hèùrde m’n èègen zeggen: Hier vèùr m’n bóéderijke neffe de slôtskaant gruuit alle jaoren pèèrdejúín. ’n Hil gewóón woord, mer ja, ge praot er nie alledag óver, war, en dus vergaat ik ‘t in ’t woordeboek te zetten. ‘t Is gewóón wilde júín, die wordt mer zù gróòt ès ‘n zilverjúíntje. Wàòrom ‘t nou pèèrdejúín hiet, dè wéé’k nie.

Ók ’n gewóón woord ès ‘àòngespróken’ waar ik vergéten. Ge kant ’n pak *speclaosiemennekes in de kaast hebben liggen dè nog dicht is mer ók éèntje dè-j-al àòngespróken is.

‘ne ‘Velleg’ ha’k ók al nie opgeschréven, onderwèèl ik dè èèges ók gewóón zeg, mer inkelt è’k ‘ne platten baand heb gerejen en op de velleg terèèchte kóóm. Mi m’n nei fiets hè’k in gin jaoren ‘ne platten baand gehaad en zó kóóm ’t dè dè woord toch vergéten is.

Lest zaat ik op ‘n gouwe brùìloft toen iemes vroeg of ik wies wè-j-‘n ‘portemesjee’ waar. Nééje, nóòt nie van gehèùrd. Dè’s de klèèn deur die-j-in de gróòte déèldeur zaat. Ikke-n-àòn’t ùìtzúúken, war. Is ’t van’t Fraans ‘porte à marcher’ = lóòpdeur. Die gróòte déèldeur waar vèùr de kaar mi hooi en de klèèn deur vèùr èèges dèùrhénen te lopen. ’t Moet in Vlèèmen gezééd zen gewist. Wie kin ‘t?

En wieste gullie dè ‘kéúterbòèrke’ van ’t Fraanse ‘côte’ afkomt dè ’hut’ betéket? Wij praoten meer Fraans ès dè me èèrg (vèùr de Hàòrstéég: aarg) in hebben, war.

Die vergéten woordjes hè’k vleei jaor in Marie van de Middelhaai d’r klèèn Hàòrstéégs, Kùìjks en Vlèèmes woordeboek gezet van mer 200 bladzijdes. Alle Hàòrstéégse woorden stàòn d’rin op ’n rij van aarg tot zwaarm, ‘n bietje Kùìjks, puur Vlèèmese woorden van bakappel tot Wéterie en gezaomelek Hàòrstéégs/Kùìjks/Vleemes van aachtemekare tot zwimmen. Vèùr de aoreghed stàòn d’r op ’t lest ok nog ‘n 150 aanderaandsórtege vrouwspesónen van aauwbet tot zibbedéés en ‘n 150 aanderaandsórtege maanskèèrels in van aauwhoer tot zwetsuier. Ès ge d’r éèntje vèùr de Sundereklaos of de kersmes wilt: vèùr €17,50 ’t stuk kóóm ik ’t op ’t fietske thúísbezörgen è ge teméénste nie te wèèd eweg wónt.

Houdoe, war. Marie

Woorden uit m’n woordeboek:

speclaosiemennekes = speculaasjes

àòngespróken = aangebroken

óverschrèt = overschreeuwd, te hard geschreeuwd

Bestellen? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl