Pompóénsoep

Marie van de Middelhaai geeft zo’n 23 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.

De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

Óóns Marie schrééf in de afgelópen 23 jaoren bè mekare 114 liekes óver ’t aauwverwetse alledaogse eenvoudige tevrejen boerelèèven. Marie pebeert van ieder lieke ’n kort filmke te maoken mi grúún beelden van ’t bóéderijke, van binnen en van búíten, zólang dè nog kan. Ès er die medèèrn húís komen te staon, zullen die-j-’t ùìtzicht van ’t bóéderijke verinneweren, dan is ’t aauwverwetse, sund zat, vórt vèùrgóéd vèùrbij, krek ès bè kesteeltje Stéénenburg in Kúíjk.

Wilde de aauwverwetse filmkes gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) zíén, dan kande die op Facebook vèènden gewóón onder de naom Marie van de Middelhaai. Déés wèèk prizzeteer ik hier vèùr jullie de tekst van het lieke: Pompóénsoep.

Gullie zult wel déénken: pompóénsoep? Vuult Marie d’r èègen wel góéd? Dè han ze in 1890 toch nog himmel nie? Nééje, dè klopt! In dieje tèèd han ze die hier bij óóns op de haai nog bè lange nao nie. Pompóénen zen medèèrn geraai. Mer Sint Martinus nie, ge kint ‘em wel, dieje Romèènse soldaot die aalt op d’n elfde van d’n elfde herdocht wordt. Hij sneei z’ne soldaotemaantel dèùrdemidden en gaaf de helft àòn unnen èèrme (vèùr de Hàòrstéég: aarme) sloeber die búíten de stadspoort zaat te *vernikkelen. Óónze Lieven Heer waar *prat op Sint Martinus dè-t-ie dè déén.

In 1890 trokken de kèènder hier op d’n 11de november ter ere van diejen hèèlege Martinus mi ‘ne rommelspot langs de deuren en schooiden zó om ‘ne(n halve) cent of ’n snuupke. Ik du-j-op diejen dag aalt hil medèèrn ‘ne pompóén ùìthollen en op d’n búítekaant hil aauwverwets d’n hèèlege Martinus ùìtsnijen mi z’n pèèrd en d’n *bédeler bè de stadspoort. Ik du daor dan ’n kaarske inzetten dè d’n hèèlege Martinus gàò gluuien van hèèleghed. Van ’t pompóénùìtholsel maok ik aalt soep, pompóénsoep, mer óóns kèènder han die nie gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare). Ze p’beerden er aalt onderùìt te kómen, mer dè gééng mooi nie deur. Nàò al dieje moeite van ’t ùìthollen en ùìtsnijen wier ‘t gewóón pompóénsoep èèten, sund om weg te gooien of nie dan? ’n Jaor of 20 gelejen schrééf ik daor ’n lieke over dè-j-ik tóén saomen mi-j-óóns Mariken zong.

Pompóénsoep

’t Is 11 november, ’t is 11 november

Móéder, ik heb àòn jou ’n vraog:

éteme poffertjes vandaog?

Waor is er fist dan?

Daor wéét ik dan toch niks van

De pan die zè-j- ik kwèèt

en ik heb ók ginne tèèd

’t Is 11 november, ’t is 11 november

Móéder, ik heb àòn jou ’n vraog:

krèèg ik ‘ne pannekoek vandaog?

We zitten zonder róòme